ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΝΕΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΤΗΝ "ΠΥΡΚΑΛ"
για την αξία και την αναγκαιότητα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Γενική άποψη της νέας πρότασης
Βερολίνο, το γνωστό Band des Bundes, πάνω από τον ποταμό Spree
Πριν προχωρήσω στην παρουσίαση για το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, θα ήθελα να αναφερθώ στην αντίστοιχη πολεοδομική επέμβαση που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο, το γνωστό Band des Bundes, πάνω από τον ποταμό Spree που συνδέει την Ανατολή και τη Δύση. Ένα συναρπαστικό μείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής και γερμανικής ιστορίας, που ξεκίνησε όταν το 1991, το κοινοβούλιο της Γερμανίας ψήφισε να μετεγκατασταθεί από τη Βόννη στο Βερολίνο και να επιστρέψει στο Ράιχσταγκ. Τα νέα κυβερνητικά κτίρια είναι συναρπαστικά παραδείγματα σύγχρονης αρχιτεκτονικής, που κανείς δεν μπορεί να χάσει όταν επισκέπτεται τα αξιοθέατα στο Βερολίνο. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, που πραγματοποιήθηκε ποτέ, στον οποίο συμμετείχαν 835 αρχιτέκτονες.
Η επιτροπή για τη συνολική ιδέα επέλεξε τους αρχιτέκτονες Axel Schultes και Charlotte Frank. Τα Paul-Löbe-Haus και Marie-Elisabeth-Lüders-Haus σχεδιάστηκαν από τον Stefan Braunfels.
φωτό :PAUL ΖINKEN/DPA
το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ
Οι κάτοικοι της περιοχής, εδώ και χρόνια οραματίζονται την απομάκρυνση της ΠΥΡΚΑΛ.
Ο Ανδρέας Λεντάκης (1935-1997), δήμαρχος Υμηττού την περίοδο 1979-1989, προσπαθούσε εκτός από την μάντρα, να φύγουν και οι δραστηριότητες παραγωγής πυρομαχικών, σε ένα τεράστιο συγκρότημα που είναι μέσα σε ένα αστικό ιστό και είναι και πάρα πολύ επικίνδυνες. Μια πυκνοδομημένη παραγωγική μονάδα σε μια έκταση 155 στρεμμάτων με 91 κτίρια, που χρονολογούνται από το 1890.
Εικόνες από την μάντρα και την υφιστάμενη κατάσταση στην ΠΥΡΚΑΛ
Αίφνης, μετά από τόσα χρόνια, ανακοινώνεται ότι μεταφέρονται οι εγκαταστάσεις στο Λαύριο και πέφτει και η μάντρα και βέβαια αυτό είναι αναμφισβήτητα πολύ σημαντικό.
Στόχος η πραγματοποίηση ενός νέου κυβερνητικού Πάρκου όπου αφού καθαιρεθούν 66 κτίρια, θα μεταφερθούν από το κέντρο της Αθήνας 9 Υπουργεία και άλλες υπηρεσίες εποπτευόμενων φορέων, στα εναπομείναντα κτίρια και σε επτά νέα ικανού μεγέθους, και σε ακόμα 22.727 τ.μ. σε προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια (συνολική δόμηση, διατηρούμενη και νέα, 133.314 τ.μ.), Κτίρια με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα. Θα ενταχθούν επίσης χώροι για πολιτιστικές εκδηλώσεις, τρία νέα Μουσεία και θα εξασφαλιστούν 120 στρέμματα κοινόχρηστου χώρου, από τα οποία τα 80 θα είναι πάρκο.
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Γενική άποψη της νέας πρότασης
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι από πρώτη ματιά το εγχείρημα αυτό φαίνεται ενδιαφέρον και με πολλά πλεονεκτήματα. Πρόκειται βέβαια για μια μεγάλης κλίμακας πολεοδομική επέμβαση, χωρίς όμως να αναφέρεται ο μελετητής της πολεοδομικής μελέτης, όπου όλος ο περιβάλλον χώρος είναι σημαντικά πυκνοκατοικημένος και η πρόσβαση γίνεται μέσω ενός επιβαρυμένου άξονα που είναι η Λεωφόρος Βουλιαγμένης. Έχουν αποφασιστεί επίσης και πολλές λεπτομέρειες, χωρίς να ξέρουμε ποιος έχει μελετήσει και έβγαλε τους συντελεστές δόμησης, κάλυψης κλπ, Το ίδιο ισχύει και για τα προτεινόμενα κτίρια.
Η πραγματοποίηση μέσω ΣΔΙΤ
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Άποψη της νέας πρότασης από ψηλά
Ανακοινώθηκε ότι το έργο αυτό θα πραγματοποιηθεί με την διαδικασία των ΣΔΙΤ. (Συνεργασία Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) και στην οποία δεν αξιολογούνται οι αρχιτεκτονικές μελέτες. Οι κατασκευαστικές εταιρείες κατεβαίνουν με την όποια μελέτη έχουν πραγματοποιήσει σε συνεργασία με τους μελετητές που έχουν επιλέξει, καλή, κακή, μέτρια, ανάλογα με την εκάστοτε επιλογή τους και το βασικό κριτήριο για την τελική επιλογή του αναδόχου είναι η οικονομική προσφορά. Ένα είδος μελετο-κατασκευής με ότι αυτό συνεπάγεται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα για άλλη μια φορά, η δυνατότητα πραγματοποίησης δημόσιων κτιρίων να μην έχει καμμία απολύτως σχέση με αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, που αναμφισβήτητα εξασφαλίζουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Άποψη της νέας πρότασης από ψηλά
Σε αντίθεση με το 1981, όπου για την μεταφορά πέντε υπουργείων, είχε γίνει αρχιτεκτονικός διαγωνισμός και στην κριτική επιτροπή συμμετείχε και ο Δημήτρης Διαμαντόπουλος και ο Γιώργος Κανδύλης. Έχουμε λοιπόν εδώ τώρα, το Ελληνικό, την ανάπλαση του Βασιλικού κτήματος στο Τατόι, το κέντρο καινοτομίας στις παλιές εγκαταστάσεις της Χρωματουργείας Πειραιά (ΧΡΩΠΕΙ) επί της οδού Πειραιώς, Το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης “Αντώνης Τρίτσης” στους Άγιους Ανάργυρους, τον Εθνικό Κήπο, την Ομόνοια, τον Μεγάλο Περίπατο στο κέντρο της Αθήνας και τόσα άλλα σε όλη την επικράτεια. Και όλα αυτά υλοποιούνται χωρίς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Το θέμα λοιπόν δεν είναι μόνο η ΠΥΡΚΑΛ.
Η διατύπωση πρότασης
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Άποψη της νέας πρότασης
Το ερώτημα που μπαίνει λοιπόν είναι αν υπάρχει δυνατότητα παράλληλα με την αξιολόγηση των προσφορών των ΣΔΙΤ, να υπάρχει και η αξιολόγηση των αρχιτεκτονικών μελετών, με δεδομένο ότι τα ΣΔΙΤ δεν μπορούν αν παρακαμφθούν, μια και είναι μια διαδικασία που έχει καθιερωθεί και φαίνεται ότι έχει και αποτέλεσμα. Οι κυβερνήσεις, μη έχοντας πιστώσεις για να προχωρήσουν σε δημόσιες επενδύσεις χρησιμοποιούν το σύστημα των ΣΔΙΤ και έτσι προχωρούν και γίνονται έργα. Το κριτήριο όμως επιλογής είναι μόνο η οικονομική προσφορά και δεν λαμβάνεται υπ’ όψη η ποιότητα των αρχιτεκτονικών μελετών από συνθετικής πλευράς, μέσα από μια συστηματική αξιολόγηση. Είναι γεγονός βέβαια, ότι οι κατασκευαστές ζητούν από τους μελετητές που επιλέγουν, τις καλύτερες μελέτες εφαρμογής και την επιλογή ποιοτικών υλικών για την καλύτερη δυνατή αντοχή των κτιρίων στον χρόνο, με στόχο τον περιορισμό της συντήρησης για την οποία έχουν την ευθύνη και επιβαρύνονται με το κόστος της. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εξασφαλίζεται και το καλύτερο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα ως προς την συνολική αρχιτεκτονική σύνθεση του έργου.
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Άποψη τμήματος της νέας πρότασης
Θα μπορούσε λοιπόν, στην βαθμολόγηση κατά την αξιολόγηση των προσφορών των κατασκευαστικών εταιρειών, στο πλαίσιο των ΣΔΙΤ, να υπάρχει και ένας ικανής βαρύτητας βαθμός για το θέμα της ποιότητας της αρχιτεκτονικής μελέτης, μέσα από την κρίση μιας αξιόπιστης επιτροπής, όπως γίνεται και στους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.
Σχετικά με την πολεοδομική μελέτη και την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Παράλληλα υπάρχει και ένα θέμα πολεοδομικό. Τί σημαίνει να φύγουν τα Υπουργεία από το κέντρο της πόλης, σχετικά με τα κτίρια που θα παραμείνουν άδεια με πιθανή χρήση νέων ξενοδοχειακών μονάδων, τί σημαίνει ο τρόπος αξιοποίησης αυτού του χώρου της ΠΥΡΚΑΛ, προς όφελος της πόλης γενικότερα;
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Άποψη της νέας πρότασης
Τίθεται επίσης έντονα το ερώτημα, ποιος πραγματοποίησε την πολεοδομική μελέτη για την μεγάλη αυτή επέμβαση, που προβάλλεται και πώς σχετίζεται με το ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας. Κάποιο άγνωστο αρχιτεκτονικό γραφείο επίσης, που δεν αναφέρθηκε στην εξαγγελία, πραγματοποίησε την προκαταρκτική αυτή αρχιτεκτονική μελέτη. Στις εικόνες της πρότασης, βλέπουμε νέα ρέοντα κτίρια με συνεχή υαλοστάσια και φυτεμένα δώματα, να διαχέονται μέσα στο πάρκο. Πρόκειται για ενδεικτικές προτάσεις για το ύφος των νέων Κυβερνητικών κτιρίων που βάζουν ερωτήματα.
Το Νέο Κυβερνητικό Πάρκο στην ΠΥΡΚΑΛ, Άποψη της νέας πρότασης
Απαιτείται επίσης και μία μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, για μια τέτοια επιλογή, για να ενταχθούν σε ένα τέτοιο χώρο εννέα Υπουργεία και μερικές ακόμη δραστηριότητες, για το κατά πόσον το αντέχει αυτός ο χώρος και ποιες είναι και οι επιπτώσεις στον περιβάλλοντα αστικό ιστό, με την προσέλευση μεγάλου αριθμού εργαζόμενων υπαλλήλων και φυσικά και του κοινού. Και όλα αυτά πρέπει να μελετηθούν πριν την αρχιτεκτονική μελέτη.
Συμπέρασμα
Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ΠΥΡΚΑΛ, οφείλει να εντάσσεται σε ένα εγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο που να υπάγεται στο πλαίσιο του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας. Θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, πιο συγκεκριμένα, ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ιδεών στο πλαίσιο ενός αναλυτικού προγράμματος, που θα έχει συγκροτηθεί συστηματικά σε μια προκήρυξη, και βάσει αυτού του διαγωνισμού να πραγματοποιηθούν τα ΣΔΙΤ, αξιοποιώντας την βραβευμένη μελέτη και προχωρώντας στις τελικές μελετες εφαρμογής. Αυτό αποτελεί μια πρόταση συγκεκριμένη και εκτιμώ ότι δεν απαιτείται πολύς χρόνος, με την κατάλληλη και έγκαιρη προετοιμασία.
Η πρόταση για το Ελληνικό
Η διαδικασία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών θα έπρεπε να καθιερωθεί ακόμη και στο Ελληνικό, το μεγαλύτερο έργο ανάπλασης στην Ευρώπη έστω και αν είναι σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικών συμφερόντων επένδυση, μιας και είναι έργο μεγάλης κλίμακας και βεβαίως δημοσίου ενδιαφέροντος. Θα πρέπει να αποφευχθεί το μοίρασμα των μελετών των επιμέρους κτιριακών συνόλων, κάτω από το τραπέζι.
___________________________
[1] Στην σχετική συζήτηση της "Παρέας του Οικονόμου" συμμετείχαν οι αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι Δημήτρης Διαμαντόπουλος και Ράνια Κλουτσινιώτη, καθώς και οι Βασίλης Γιαννάκης, Λίλος Γρηγοριάδης, Μάκης Κωστίκας Μάνος Περράκης, Νίκος Δημητριάδης. Γιώργος Τριανταφύλλου, Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, Αγγέλα Γεωργαντά.
Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται κυρίως από το βίντεο με την εκδήλωση για την αξιοποίηση του χώρου και των εγκαταστάσεων της παλιάς ΠΥΡΚΑΛ που μπορείτε να δείτε εδώ
0 Σχόλια