Ο Άρης Αλεξάνδρου, όπως ήταν το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αριστοτέλη Βασιλειάδη, ήταν ένας εκ των σημαντικότερων συγγραφέων της μεταπολεμικής γενιάς, ενώ το μεταφραστικό του έργο λογίζεται εξίσου πολύτιμο ειδικά όσον αφορά την μετάφραση της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας στην ελληνική γλώσσα.
Γεννήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1922 στην Αγία Πετρούπολη (τότε Πέτρογκραντ), όπου πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Ο πατέρας του ήταν Έλληνας με καταγωγή από την Τραπεζούντα, ενώ η μητέρα του Ρωσίδα από την Εσθονία. Ως εκ τούτου γνώριζε την ρωσική γλώσσα ως μητρική, κάτι που αργότερα συνετέλεσε σημαντικό παράγοντα για το πλούσιο μεταφραστικό του έργο. Στην Ελλάδα μετακόμισε με την οικογένειά του το 1928 αρχικά στην Θεσσαλονίκη και μετά από λίγο καιρό εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα.
Αν και το 1940 έδωσε εξετάσεις και πέρασε στην ΑΣΟΕΕ, σύντομα εγκατέλειψε τις σπουδές του προκειμένου να ασχοληθεί με το αντικείμενο που τον ενθουσίαζε περισσότερο: την μετάφραση. Γενικότερα ο Άρης Αλεξάνδρου ασχολήθηκε τόσο με την ποίηση όσο και με την πεζογραφία και τη μετάφραση, ενώ πολιτικά ήταν ενταγμένος στην Αριστερά.
Ο Άρης Αλεξάνδρου μαζί με τον Αντρέα Φραγκιά, που γνωρίστηκαν στο Γυμνάσιο, και μαζί με τους Γεράσιμο Σταύρου, Χρίστο Θεοδωρόπουλο και Λεωνίδα Τζεφρώνη δημιούργησαν μια μυστική ομάδα μαρξιστικού προσανατολισμού κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, στο πλαίσιο της οποίας συνέχισαν να δρουν και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Κατά την διάρκεια των πρώτων χρόνων που εργάστηκε ως μεταφραστής συμμετείχε σε πληθώρα αντιφασιστικών εκδηλώσεων παραμένοντας εκτός οργανώσεων. Το 1944 τον συνέλαβαν τα αγγλικά στρατεύματα κατά τα Δεκεμβριανά και στάλθηκε στο στρατόπεδο Ελ Ντάμπα στη Βόρειο Αφρική, από όπου επέστρεψε έναν χρόνο αργότερα.
Αρκετά χρόνια αργότερα, όταν επιβλήθηκε η δικτατορία του Παπαδόπουλου ο Άρης Αλεξάνδρου έφυγε για το Παρίσι, όπου έκανε διάφορες χειρωνακτικές δουλειές. Στην Γαλλία εργάστηκε παράλληλα και ως συντάκτης στο λεξικό Robert ως το 1974, οπότε ξανάρχισαν οι αναθέσεις μεταφράσεων από Έλληνες εκδότες.
Αν και άφησε πίσω του μεγάλο έργο, το μοναδικό του μυθιστόρημα με τον τίτλο “Το Κιβώτιο” , θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα της νεοελληνικής πεζογραφίας έχοντας παιχτεί, μάλιστα, και στο θέατρο.
Ο Άρης Αλεξάνδρου έφυγε από τη ζωή 2 Ιουλίου 1978 στο Παρίσσι από αλλεπάλληλα καρδιακά εμφράγματα σε ηλικία 56 χρόνων.
Ακολουθεί μερικά εξαιρετικά ποιήματα του Άρη Αλεξάνδρου
1. Άννα
1.
Όλο μιλάω για γραμμές επίπεδα και πέτρες
για να μην τύχει και προσέξεις
πόσο διστάζω να σε αγγίξω
σαν τον κατάδικο που στέκει μες στη νύχτα
διστάζοντας να βάλει το απολυτήριο στην τσέπη
γιατί το ξέρει
πως τόσο φως δε θα το αντέξει
2.
Είχα πάντα έτοιμο
ένα μικρό μπουκάλι που θα ’ριχνα στη θάλασσα.
Βόρειο πλάτος – αλλάζει κάθε μέρα
μεσημβρινός – αλλάζει κάθε νύχτα
στίγμα – οι χειροπέδες μου.
Δεν τό ’ριξα ποτέ.
Φαίνεται πως πάντοτε υπήρχες.
Όσο υπάρχεις
ταξιδεύω.
3.
Θα σε βρω.
Όπου πατάς
Πέφτουν πράσινα φύλλα.
[…]
2. Το Μαχαίρι
Όπως αργεί τ’ ατσάλι να γίνει κοφτερό και χρήσιμο μαχαίρι
έτσι αργούν κ’ οι λέξεις ν’ ακονιστούν σε λόγο.
Στο μεταξύ
όσο δουλεύεις στον τροχό
πρόσεχε μην παρασυρθείς
μην ξιππαστείς
απ’ τη λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων.
Σκοπός σου εσένα το μαχαίρι.
3. Μέσα στις πέτρες
Κι όμως δεν αυτοκτόνησα.
Είδατε ποτέ κανέναν έλατο να κατεβαίνει μοναχός του στο πριονιστήριο;
Η θέση μας είναι μέσα δω σ’ αυτό το δάσος
με τα κλαδιά κομμένα μισοκαμένους τους κορμούς
με τις ρίζες σφηνωμένες μες στις πέτρες.
4. Φρόντισε
Φρόντισε οι στίχοι σου να σπονδυλωθούν
με τις αρθρώσεις των σκληρών των συγκεκριμένων λέξεων.
Πάσχισε να ʽναι προεκτάσεις της πραγματικότητας
όπως κάθε δάκτυλο είναι μια προέκταση στο δεξί σου χέρι.
Έτσι μονάχα θα μπορέσουν σαν την παλάμη του γιατρού
να συνεφέρουν με χαστούκια
όσους λιποθύμησαν
μπροστά στο άδειο πρόσωπό τους.
5. Ποιητική
Αξίζει δεν αξίζει
στέλνω τις εκθέσεις μου σε χώρες που δε γίνανε ακόμα
προδίνω τις κινήσεις ενός ήλιου
που πέφτει την αυγή δίπλα στις μάντρες
επικυρώνοντας με φως
τις εκτελέσεις.
Η κάθε μου λέξη
αν την αγγίξεις με τη γλώσσα
θυμίζει πικραμύγδαλο.
Απ’ την κάθε μου λέξη
λείπει ένα μεσημέρι με τα χέρια της μητέρας δίπλα στο ψωμί
και το φως που έσταζε απ’ το παιδικό κουτάλι στην πετσέτα.
Η μόνη ξιφολόγχη μου
ήταν το κρυφοκοίταγμα του φεγγαριού απ’ τα σύννεφα.
Ίσως γι’ αυτό δεν έγραψα ποτέ
στίχους τελεσίδικους σαν άντερα χυμένα
ίσως γι’ αυτό εγκαταλείπουν ένας-ένας τα χαρτιά μου
και τους ακούω στις κουβέντες όσων δε με έχουνε διαβάσει.
Άη Στράτης 1951
6. Παράθυρο
Εδώ το φως είναι σκληρό
σε δυσκολεύει να το δέσεις μαζί με τις κουρτίνες στην άκρη του παράθυρου
και στο περβάζι ένα λουλούδι
σαν ηλιοτρόπιο γυρίζει στην περσινή Πρωτομαγιά.
Σαν παίρνει να βραδιάζει
στέκεσαι εκεί μετρώντας τα καράβια φορτωμένα κόκκαλα
τον μεταβολισμό της νεκρής ζώνης που φωσφορίζει τη βροχή
σαν ξεχασμένο φίλντισι.
Διστάζεις να κοιτάξεις κατάματα το δρόμο.
Η φωνή μας δεν είναι μήτε μια σταγόνα
μια σταγόνα που θα ανέβαζε το κύμα
να σκεπάσει ένα χαλίκι.
Ένα δρεπάνι φεγγαριού θερίζει φανοστάτες.
Περιμένουμε κάποιον
να μας μάθει πώς σφυράνε οι καλαμιές στα δάχτυλα του ανέμου
πώς γίνεται ξανά η μέρα μέρα και το αστέρι αστέρι.
Περιμένουμε το φως να μπει απ’ το παράθυρο
ίδιο φιλί γυναίκας μέσα απ’ το σκισμένο πουκάμισο.
πηγή: neolaia.gr
0 Σχόλια