Τα τελευταία δυο χρόνια, τα ΕΑΣ (ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ), η μακροβιότερη αμυντική βιομηχανία της χώρας (ίδρυση 1874), διαγράφει μια πτωτική πορεία, με κύρια χαρακτηριστικά την σταδιακή διακοπή της παραγωγικής δραστηριότητας, την υποαπασχόληση του προσωπικού, τον δραματικό περιορισμό της χρηματοδότησης των Α’ υλών και της παραγωγής εν αντιθέσει με τις υπηρεσίες οι οποίες χρηματοδοτούνται αφειδώς, πολλές εκ των οποίων είναι παντελώς αχρείαστες (μια επίσκεψη στη Διαύγεια θα σας πείσει). Αποτέλεσμα είναι η αναστολή των παραδόσεων των ανειλημμένων συμβάσεων, τόσο προς τις Ελληνικές Ένοπλές Δυνάμεις όσο και προς τους πελάτες εξωτερικού. Οι παραπάνω επιλογές αναμενόμενο ήταν να φέρουν πενιχρά οικονομικά αποτελέσματα. Ο τζίρος της εταιρίας τα τελευταία δυο χρόνια έπεσε από τα 31 εκ € το 2019 στα 4 εκ € το πρώτο 10μηνο του 2021 (υπάρχει και σχετική δήλωση του Αναπλ. ΥΠΟΙΚ κ Σκυλακάκη – defence-point 18.9.2021), όταν μόνο η μισθοδοσία του προσωπικού ανέρχεται στα 13 εκατ. € ετησίως. Τα πενιχρά αποτελέσματα των δυο τελευταίων ετών ανάγκασαν το ΥΠΟΙΚ να ενισχύσει την εταιρία με 58 εκ € μετρητά, μέσω Αυξήσεως του Μετοχικού Κεφαλαίου, χωρίς όμως να αναζητήσει τα αίτια της κατάρρευσης των εσόδων.
Ανεξάρτητα από την δύσκολη, παραγωγικά και οικονομικά κατάσταση που αντιμετωπίζει σήμερα η εταιρία, οι δυνατότητες εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεων της, υφίστανται (υπό προϋποθέσεις) και αυτό διότι οι βασικοί παραγωγικοί συντελεστές συνεχίζουν να υφίστανται. Αναφερόμαστε (α) στον μηχανολογικό εξοπλισμό που με την κατάλληλη συντήρηση μπορεί να ανταποκριθεί στις παραγωγικές απαιτήσεις, (β) στην τεχνογνωσία η οποία παραμένει καταγεγραμμένη στα αρχεία της εταιρίας (know-how) και φυσικά (γ) στο προσωπικό, εργατοτεχνικό και επιστημονικό, το οποίο αν και δραστικά μειωμένο σε σχέση με το παρελθόν, παρέχει με δυσκολία, αλλά παρέχει, την ικανότητα και τις γνώσεις που απαιτούνται για την υποστήριξη της παραγωγής, συγκροτώντας τους απαραίτητους πυρήνες γνώσης. Η κάλυψη των αναγκών του απαιτούμενου εργατοτεχνικού προσωπικού για κάθε γραμμή παραγωγής δύναται να καλυφθεί δια των συμβάσεων βιομηχανικής συνεργασίας. Υπάρχει φυσικά και ο (δ) συντελεστής, η χρηματοδότηση, η οποία όμως υπήρξε απλόχερη τα τελευταία δυο χρόνια αν κρίνουμε από τα 58 εκ € σε μετρητά που διατέθηκαν από το ΥΠΟΙΚ.
Εξοπλισμό
Όσον αφορά τον εξοπλισμό, αυτός διαφέρει από εργοστάσιο σε εργοστάσιο ανάλογα με το αντικείμενό τους και τη χρονολογία απόκτησής του. Ο εξοπλισμός καλύπτει όλο το φάσμα των τεχνολογιών παραγωγής και ελέγχου μιας αμυντικής βιομηχανίας παραγωγής πυρομαχικών και οπλικών συστημάτων. Για την ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού έχουν γίνει κατά καιρούς περιορισμένες αλλά στοχευμένες επενδύσεις. Το εργοστάσιο που ανανέωσε πρόσφατα σχεδόν το σύνολο του εξοπλισμό του είναι αυτό του Αιγίου.
Η διαθεσιμότητα του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού για την εκτέλεση των παραγωγικών συμβάσεων προϋποθέτει τακτική συντήρηση. Η έλλειψη χρηματοδότησης και οι απώλεια έμπειρων συντηρητών προφανώς δημιουργού δυσκολίες. Σε κάθε περίπτωση με την κατάλληλη συντήρηση (χρηματοδότηση και εξειδικευμένο προσωπικό) ο εξοπλισμός όλων των εργοστασίων δύναται να υποστηρίξει τις παραγωγικές δραστηριότητες.
Εντούτοις οι επενδύσεις είναι απαραίτητες. Το θέμα είναι αυτές να εντάσσονται σε ένα συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, να είναι στοχευμένες και το αποτέλεσμα άμεσο (μείωση κόστους παραγωγής, αύξηση παραγωγικότητας, βελτίωση αξιοπιστίας και ποιότητας κ.λπ.).
Προσωπικό
Διαχρονικά υπήρξε σταδιακή μείωση του προσωπικού. Το 1980 η ΕΒΟ και η ΠΥΡΚΑΛ είχαν περίπου 6.000 εργαζόμενους. Κατά την ενοποίηση ΕΒΟ-ΠΥΡΑΚΛ, το 2004, το προσωπικού ήταν περίπου 2.000 εργαζόμενοι. Σήμερα, μετά το μεγάλο κύμα φυγής του 2010 (αρχές μνημονίου), της μαζικής οικιοθελούς αποχώρησης προσωπικού του 2014 (αποτέλεσμα εφαρμογής μνημονικού σχεδίου για τα ΕΑΣ), της εφαρμογής της κινητικότητας και των συνταξιοδοτήσεων, η εταιρία έχει περιοριστεί στα 400 άτομα προσωπικό. Η μείωση του παραγωγικού προσωπικού καλύπτεται, μέσω συμβάσεων βιομηχανικής συνεργασίας (συμβασιούχοι). Θα πρέπει να ενισχυθεί το προσωπικό που αποτελεί τους πυρήνες γνώσης, γεγονός που απαιτεί πρόσληψη μόνιμου παραγωγικού και επιστημονικού προσωπικού.
Υλοποίηση ανειλημμένων συμβάσεων – Ανάληψη νέων συμβάσεων
Τα ΕΑΣ, με ανειλημμένες συμβάσεις περίπου 60 εκ €, με τις υπό ανάθεση συμβάσεις που σύμφωνα με τον ΥΕΘΑ ανέρχονται στα 115 εκ € (militaire 1.11.2021), με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου τα δυο τελευταία χρόνια 58 εκ €, δεν δικαιολογείται να είναι σε αυτή τη δεινή κατάσταση, απαξιωμένα και με τον κίνδυνο εκκαθάρισης να αιωρείται από πάνω τους.
Η συνέχιση ανάθεσης συμβάσεων από το ΥΠΕΘΑ προφανώς προϋποθέτει ότι και τα ΕΑΣ θα είναι συνεπή στις δεσμεύσεις τους και στους χρόνους παράδοσης. Είναι λοιπόν θέμα ανάκτησης της αξιοπιστίας της εταιρίας απέναντι στον βασικό της πελάτη, το ΥΠΕΘΑ, αλλά και τους πελάτες εξωτερικού.
Νέες τεχνολογίες
Τα ΕΑΣ, αν θέλουν να κρατήσουν το βηματισμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο της αμυντικής βιομηχανίας οφείλουν να στραφούν στη παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, τα οποία, πέραν από το στρατηγικό πλεονέκτημα, προσφέρουν και αυξημένο περιθώριο κέρδους. Τα ΕΑΣ με οραματική στρατηγική, με κατάλληλο και αποτελεσματικό management, προσηλωμένο στην επίτευξη των στόχων ενός φιλόδοξου στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδίου, θα μπορούσαν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη και συμπαραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας σε εθνικό επίπεδο.
Χρηματοδότηση
Τα ΕΑΣ έχουν την δυνατότητα άμεσης χρηματοδότησης από την οφειλή του ΙΡΑΚ προς την εταιρία ύψους 125 εκ $. Υπήρξε διακρατικός διακανονισμός σύμφωνα με τον οποία η οφειλή θα αποπληρωθεί σε 44 εξαμηνιαίες δόσεις των 2,85 εκ $. Οι καταβολή των δόσεων από το ΙΡΑΚ ξεκίνησε το 2019 και μένει να καταβληθούν από το ΥΠΟΙΚ στα ΕΑΣ. Η ένεση ρευστότητας είναι τεράστια και δύναται να συνδράμει καθοριστικά στην ανάκαμψη και ανάπτυξη της εταιρίας.
Η αύξηση του εταιρικού τζίρου και της ρευστότητας δύναται να επιτευχθεί επίσης δια της αύξηση του έργου που αναλαμβάνουν τα ΕΑΣ στις συμβάσεις συμπαραγωγής, δια της σωστής διαχείρισης των προκαταβολών που εισπράττει διοχετεύοντάς τες στην προμήθεια των Α’ υλών, δια της παραγωγής/συμπαραγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας με μεγάλο περιθώριο κέρδους, με την αξιοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων, με τη συμμετοχή της στα τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (π.χ. Belharra, Rafale κ.α.) ακόμα και με την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας.
Μετεγκατάσταση
Την άνοιξη του 2021 (4.4.2021) ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε, από το χώρο του εργοστασίου πυρομαχικών της ΕΑΣ στον Υμηττό (ΠΥΡΚΑΛ), την δημιουργία Κυβερνητικού Πάρκου, στο ακίνητο του εργοστασίου, έκτασης 160 στρ. και τη μεταφορά του εργοστασίου στο χώρο του εργοστασίου που τα ΕΑΣ διαθέτουν στο Λαύριο και αποτελεί το γομωτήριο της εταιρίας. Το έργο ανάπλασης ανακοινώθηκε ότι θα γίνει μέσω ΣΔΙΤ και θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για τα δημόσια ταμεία σε βάθος 25 έως 30 ετών (skai 3.4.2021). Το ΥΠΟΙΚ έχει δρομολογήσει σειρά σχετικών με την ανάπλαση του χώρου ενεργειών (ανατέθηκαν μελέτες, δρομολογούνται οι νέοι συντελεστές δόμησης, επελέγησαν τα διατηρητέα κτίρια κ.α.). Όλα αυτά υλοποιούνται από τα ΕΑΣ, ως απλός εκτελεστής των κυβερνητικών σχεδιασμών, χωρίς η μετεγκατάσταση να αποτελεί στρατηγική απόφαση των ΕΑΣ, με ότι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή σειρά μελετών που θα έπρεπε να προηγηθούν της εξαγγελίας όπως : μελέτες επιλογής του προς μετεγκατάσταση εξοπλισμού, μελέτες αποξήλωσης, μεταφοράς και εγκατάστασης του εξοπλισμού στο νέο χώρο, μελέτη διάταξης του εξοπλισμού, μελέτη του νέου εργοστασίου (χωροταξική, δομική, αρχιτεκτονική, δικτύων κ.λ.π.), επιλογή των στοχευμένων επενδύσεων, περιβαλλοντικές μελέτες, μελέτη κόστους-οφέλους κ.α. Έτσι θα ήταν γνωστός ο προϋπολογισμός μετεγκατάστασης και ανέγερσης του νέου εργοστασίου, που σήμερα δεν γνωρίζουμε και συνεπώς και η δυνατότητα κάλυψής του (το αντέχει ή όχι το ΥΠΟΙΚ και εν συνεχεία θα υπήρξε λήψη αποφάσεων. Όλα έγιναν αντίστροφα, πρώτα λήφθηκαν οι αποφάσεις (χωρίς προϋπολογισμό) και μετά αποφάσισαν να προχωρήσουν σε μελέτες που θα διαμορφώσουν τον προϋπολογισμού. Εντύπωση προκαλεί ότι ο ΥΕΘΑ δηλώνει άγνοια των σχεδίων μετεγκατάστασης καθώς και η απουσία του από την εκδήλωση εξαγγελίας του Κυβερνητικού Πάρκου, στην ΠΥΡΚΑΛ Υμηττού, από τον Πρωθυπουργό.
Κανείς δεν είναι αντίθετος σε μια μετεγκατάσταση του εργοστασίου πυρομαχικών εφόσον αυτό τεκμηριώνεται, οικονομικά, επιχειρηματικά και στρατηγικά, ελευθερώνοντας έναν αστικό χώρο «φιλέτο», η αξιοποίηση του οποίου θα πρέπει να γίνει υπέρ του ιδιοκτήτη, δηλαδή των ΕΑΣ και το ποσό που θα προκύψει να διατεθεί υπέρ της μετεγκατάστασης. Με τη αξιοποίηση του δια της απαλλοτρίωσης, (όπως προκύπτει από δημοσιεύματα του τύπου), πιθανόν υπέρ του αναδόχου της ανάπλασης – μέσω ΣΔΙΤ), είμαστε μακριά από την λύση αξιοποίησης του ακινήτου υπέρ των ΕΑΣ.
Βασική προϋπόθεση μετεγκατάστασης είναι να προηγηθεί η ανέγερση του νέου εργοστασίου ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο ο χρόνος μετεγκατάστασης. Στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την έγκαιρη εκτέλεσης και παράδοση των ανειλημμένων συμβάσεων, δοθέντος ότι ο χρόνος εκτέλεσης τους επηρεάζει το χρόνο έναρξης της μετεγκατάστασης.
Ο ανορθολογικός τρόπος υλοποίησης της μετεγκατάστασης με έμφαση και προτεραιότητα στο Κυβερνητικό Πάρκο, χωρίς καμία ενασχόληση με το μέλλον του εργοστασίου πυρομαχικών και η ηχηρή απουσία του ΥΕΘΑ από τον σχεδιασμό για το μέλλον των ΕΑΣ, δείχνει την προτεραιότητα που δίνεται στα ΕΑΣ και στην ΑΒ γενικότερα.
Εγχώρια Αμυντική Βιομηχανία (ΑΒ)
Φυσικά τα ΕΑΣ αποτελούν μέρος της μεγάλης εικόνας που δεν είναι άλλη από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, η ανάκαμψη της οποίας προϋποθέτει τα εξής :
- Ορισμό ως Εθνικού Στόχου της κάλυψης των εξοπλιστικών αναγκών των Ενόπλων Δυνάμενων, σε ποσοστό άνω του 50% , εντός μιας 15-ετίας. Δύσκολος αλλά εφικτός στόχος. Απαιτείται διακομματική συναίνεση.
- Δημιουργία Υφυπουργείου Αμυντικής Βιομηχανίας, το οποίο θα αναλάβει το σχεδιασμό και την υλοποίηση του εν λόγω Εθνικού Στόχου. Αρμοδιότητες του ΥΦΑΒ, μεταξύ άλλων, θα είναι : να εκπονήσει το Στρατηγικό Σχέδιο για την υλοποίηση του Εθνικού Στόχου καθώς και τα ενδιάμεσα επιχειρησιακά σχέδια, να συγκεντρώνει τις αναφορές που θα κλιθούν να συντάσσουν οι στρατιωτική ακόλουθοι για την πορεία των ΑΒ των χωρών στις οποίες είναι διαπιστευμένοι, να δημιουργήσει το μητρώο δυνατοτήτων της εγχώριας ΑΒ (τεχνογνωσικών, τεχνολογικών και παραγωγικών) και συνεπώς των ελλείψεων που πρέπει να καλυφθούν κ.α.
- Το μοντέλο ανάπτυξης της εγχώριας ΑΒ θα πρέπει να περιλαμβάνει τις κρατικές και τις ιδιωτικές εταιρίες, τα στρατιωτικά εργοστάσια και τα ινστιτούτα μελετών και ερευνών του ΥΠΕΘΑ. Η συνεργασία με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (στρατιωτικά και μη) αποτελεί επίσης μέρος του μοντέλου ανάπτυξης.
Οι δυο κρατικές εταιρίες (ΕΑΣ και ΕΑΒ), υπό άλλες προϋποθέσεις, θα πρέπει να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στον τομέα προϊόντων που εκπροσωπούν λόγω τις τεράστιας και εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, τεχνολογίας και του εξοπλισμό που διαθέτουν (πυρομαχικά, οπλικά, πυραυλικά και αεροπορικά συστήματα κ.α.). Αντίστοιχα, οι εγχώριες ιδιωτικές εταιρίες ηγέτιδες στον τομέα τους, με τις υπόλοιπες ιδιωτικές επιχειρήσεις να συμπληρώνουν την γενικότερη εικόνα της εγχώριας ΑΒ.
- Αξιοποίηση των τρεχουσών και μελλοντικών εξοπλιστικών προγραμμάτων για την μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, με εμπλοκή της εγχώριας ΑΒ όπως στο νέα εξοπλιστικά προγράμματα των φρεγατών Belharra και των μαχητικών Rafale. Για την ανάπτυξη της εγχώριας ΑΒ απαιτείται, μεταξύ άλλων (α) η διατήρηση και διεύρυνση της τεχνολογικής και τεχνολογικής βάσεις. Ανάκτηση τεχνολογιών που τείνουν να χαθούν, (β) να δοθεί έμφαση στη Έρευνα και Ανάπτυξη νέων προϊόντων και τεχνολογιών, (γ) η απόκτηση νέων τεχνολογιών και τεχνογνωσίας δια των συνεργασιών και συμπαραγωγών με μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες του εξωτερικού με μεταφορά τεχνογνωσίας και ανάληψη σημαντικού ποσοστό του έργου από τις ελληνικές εταιρίες που να ξεπερνά το 50%.
Βασική προϋπόθεση είναι να νομοθετηθεί, για τα εξοπλιστικά προγράμματα, η υποχρέωση των ξένων εταιριών να παραχωρήσουν μέρος του κατασκευαστικού έργου και της τεχνογνωσία σε ελληνικές εταιρίες, που να αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό του έργου, μακριά από τα λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν στον προβληματικού θεσμού των ΑΩ.
Είναι απίστευτο που η Ελλάδα μετά την μεταπολίτευση και το Κυπριακό, παρά τα τεράστια ποσά που διέθεσε για τα εξοπλιστικά, δεν κατάφερε να δημιουργήσει μια ισχυρή ΑΒ. Τα λάθη πολλά ….
Δε υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Η Ελλάδα θα πρέπει τώρα, με αφορμή τα νέα εξοπλιστικά, να αδράξει την ευκαιρία και να επιβάλει τη συμμετοχή της εγχώριας ΑΒ στη υλοποίησή τους. Δεν υπάρχει περιθώριο αποτυχίας και ούτε δικαιολογίες.
Πηγή: militaire.gr - Πάρις Καρβουνόπουλος
0 Σχόλια