Προς μία fast track αναθεώρηση του ρυθμιστικού της Αθήνας, ώστε να συμπεριλάβει ήδη προωθούμενα σχέδια όπως η μεταφορά υπουργείων και υπηρεσιών εκτός κέντρου στην ΠΥΡΚΑΛ, δείχνει να κινείται το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η επιλογή αυτή ωστόσο δέχεται έντονη κριτική από την επιστημονική κοινότητα, που ζητεί να προηγηθεί αξιολόγηση του υφιστάμενου πλαισίου σχεδιασμού της πρωτεύουσας και διερεύνηση σε βάθος των πολεοδομικών, οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων και των επιλογών για την επόμενη δεκαετία. Σε κάθε περίπτωση, σχεδόν 30 χρόνια μετά το πρώτο ρυθμιστικό της Αθήνας, ζητούμενο παραμένει όχι μόνο η ύπαρξη, αλλά και η οργανωμένη εφαρμογή του μητροπολιτικού σχεδιασμού.
Οι βασικές επιλογές του υπουργείου Περιβάλλοντος παρουσιάστηκαν την προηγούμενη εβδομάδα από τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού Ευθύμη Μπακογιάννη, σε ημερίδα που διοργάνωσε ο Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας του ΕΜΠ με θέμα τον μητροπολιτικό σχεδιασμό και τον ρόλο των ρυθμιστικών σχεδίων. Ο κ. Μπακογιάννης ανακοίνωσε ότι ξεκινάει διαγωνισμός για την αναθεώρηση του ρυθμιστικού της πρωτεύουσας με ορίζοντα το 2030 και παρουσίασε τα βασικά ζητήματα που κατά τη γνώμη του πρέπει αυτό να εξετάσει: τις πληθυσμιακές τάσεις και τις συνεπακόλουθες κοινωνικοοικονομικές μεταβολές, τις μεταναστευτικές ροές και την ένταξη αυτών, τις υποβαθμισμένες ή περιθωριοποιημένες περιοχές της πρωτεύουσας, τις δομικές αλλαγές στην οικονομία (λ.χ. περαιτέρω αποβιομηχάνιση, ανάπτυξη αστικού τουρισμού), την αλλαγή στο μέγεθος και τον χαρακτήρα του οικιστικού αποθέματος (σημειώνοντας ότι «η πολυπόθητη πολυλειτουργικότητα των γειτονιών ανατρέπεται από το χέρι της αγοράς»), την αντιμετώπιση του γηρασμένου κτιριακού δυναμικού, τη διαχείριση των αστικών κενών (λ.χ. στρατόπεδα, παλιές βιομηχανίες, νεκροταφεία), την αξιολόγηση του δικτύου πρασίνου. Και βέβαια, το (κατά τα φαινόμενα) ζητούμενο: τις μεγάλες παρεμβάσεις στον αστικό ιστό, όπως την ανάπλαση του Ελληνικού, την ΠΥΡΚΑΛ (σ.σ. σχέδιο που προφανώς… δεν δείχνει να ανατρέπει την πολυλειτουργικότητα του κέντρου της Αθήνας), το πάρκο βιοτεχνολογίας στην Παιανία, τις παρεμβάσεις στη ΧΡΩΠΕΙ, στον Ταύρο, στο κτήμα Καμπά και άλλες. «Το νέο ρυθμιστικό θα τεθεί σε ευρύτατη διαβούλευση και θα προκύψει μέσα από εκτενείς συζητήσεις με επιστημονικούς φορείς και συλλόγους», κατέληξε ο κ. Μπακογιάννης.
Ποιο είναι όμως το ζητούμενο; Απλώς να αναθεωρηθεί το ρυθμιστικό σχέδιο του 2014 με ένα άλλο κείμενο, ώστε να «οχυρωθούν» νομοθετικά (έναντι πιθανών προσφυγών) προωθούμενες παρεμβάσεις καταφανώς αντίθετες στον υφιστάμενο σχεδιασμό –αλλά και γενικώς στην έννοια του πολεοδομικού σχεδιασμού– όπως η ΠΥΡΚΑΛ; Δύο πρώην πρόεδροι του Οργανισμού Αθήνας, ομότιμοι καθηγητές του ΕΜΠ, η Κλειτώ Γεράρδη και ο Γιάννης Πολύζος, έδωσαν τη δική τους οπτική. «Για την προετοιμασία της επικαιροποίησης του ρυθμιστικού του 1985, ο Οργανισμός Αθήνα διοργάνωσε διεθνές συνέδριο για τον στρατηγικό σχεδιασμό, με προσκεκλημένους διακεκριμένους Ελληνες και ξένους πολεοδόμους. Το 1997 και το 1999 ανέθεσε πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων για την εξέλιξη περιοχών, όπως τα Μεσόγεια, την αλληλεξάρτηση των χρήσεων γης και την ανάπτυξη μιας νέας στρατηγικής χωρικής ανάπτυξης της Αττικής», ανέφερε η κ. Γεράρδη, τονίζοντας τη σημασία της σωστής επιστημονικής προετοιμασίας.
«Στην πράξη το ρυθμιστικό της Αθήνας έγινε νόμος του κράτους, αλλά κανένας δεν ασχολήθηκε με την εφαρμογή του», επισήμανε ο κ. Πολύζος, υπενθυμίζοντας ότι το παρατηρητήριο παρακολούθησης του ρυθμιστικού δεν έγινε ποτέ, ούτε υλοποιήθηκε σχέδιο δράσης για την υλοποίησή του. «Αυτή τη στιγμή δρομολογούνται 780-800 τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια σε όλη τη χώρα. Θα υπάρχουν 13 περιφερειακά χωροταξικά σχέδια και ανάμεσα σε αυτά δεν θα υπάρχει ενδιάμεσο επίπεδο σχεδιασμού. Ποιος παρακολουθεί σήμερα τον πολεοδομικό σχεδιασμό; Δεν μπορεί οι πέντε μεγάλες μητροπολιτικές συγκεντρώσεις της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, δίπολο Λάρισας – Βόλου) να μην έχουν μητροπολιτικό σχεδιασμό και φορείς να παρακολουθούν την εφαρμογή του. Η Διεύθυνση Ρυθμιστικού Σχεδίου του ΥΠΕΝ (σ.σ. στην οποία ανατέθηκε η αρμοδιότητα, μετά την κατάργηση το 2014 του Οργανισμού Αθήνας) με τέσσερεις υπαλλήλους δύσκολα μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτό το έργο. Κάποτε μιλούσαμε για την ενηλικίωση του σχεδιασμού, σήμερα πρέπει να μιλήσουμε για πολιτικές εφαρμογής του σχεδιασμού, κάτι που απουσιάζει από τη σύγχρονη πραγματικότητα».
Γιώργος Λιάλιος - Καθημερινή
0 Σχόλια