Η μυθολογία μιας επιγραφής στη Δάφνη

Στη λεωφόρο Βουλιαγμένης επιζεί μια καλλιγραφική επιγραφή κινηματογράφου. Το «Μετροπόλιταν» της Δάφνης γνώρισε δόξες. Είναι χρόνια τώρα που παραμένει κλειστό, με την επιγραφή του να στέκει ως στήλη μιας ανάμνησης

Ο παλιός κινηματογράφος «Μετροπόλιταν» στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, στο ύψος της Δάφνης. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Στη λεωφόρο Βουλιαγμένης επιζεί μια καλλιγραφική επιγραφή κινηματογράφου. Το «Μετροπόλιταν» της Δάφνης γνώρισε δόξες. Είναι χρόνια τώρα που παραμένει κλειστό, με την επιγραφή του να στέκει ως στήλη μιας ανάμνησης. Ένα κενοτάφιο.

Είναι τόσο ισχυρή η έλξη που προκαλεί αυτή η επιγραφή ώστε το βλέμμα γαντζώνεται, οι αισθήσεις θερμαίνονται. Φέρνουν στον νου την παλιά επιγραφή του γειτονικού «Μερβέιγ» και ανακαλούν ονομασίες κινηματογράφων στον άξονα της Βουλιαγμένης, τη «Γαρδένια», κοντά στον Αγιο Ιωάννη, τη «Norma», πιο κάτω, το «Μαρί» προς Αργυρούπολη. Και μαζί έρχονται οι εικόνες από τη «Νανά» και το «Ατλαντίς». Ένας κόσμος ολόκληρος… κάθε γειτονιά είχε τα σινεμά της. Αλλά το «Μετροπόλιταν» δεν είναι κρυμμένο στα σωθικά μιας συνοικίας. Βρίσκεται στην προθήκη μιας λεωφόρου και θαμπό, πλέον, από τα καυσαέρια και την αχρησία, μοιάζει με οχυρό αναμνήσεων. Άγνωστο παραμένει για πόσο θα μείνει ακόμη εκεί…

Θα είχε θέση σε ένα μουσείο επιγραφών. Και το μουσείο αυτό θα ήταν μια γαλαρία φωτεινή και υποβλητική, σαν μια σήραγγα στα λαγούμια του χρόνου, όπου ο επισκέπτης σχεδόν υπνωτισμένος θα αφηνόταν στη σαγήνη μιας έκστασης. Ονόματα πεθαμένων κινηματογράφων θα ζούσαν εκεί για μια αιωνιότητα, ο Εσπερος και ο Ορφέας, η Ατθίς και η Ελληνίς, ο Αχιλλεύς και ο Άρης… Και μαζί θα ζωντάνευε η κουλτούρα μιας εξόδου για σινεμά, το γαλανόλευκο πρόγραμμα, η αυλαία, οι διαφημίσεις, τα αναψυκτικά. Η σκοτεινή αίθουσα.

Το «Μετροπόλιταν», έτσι παρατημένο σε αυτή τη νεκροφάνεια, σηκώνει στους ώμους του μια κληρονομιά δυσανάλογα βαριά. Γιατί το βλέμμα που το τυλίγει αναζητεί και άλλους προσφιλείς νεκρούς από τον κόσμο του λαϊκού θεάματος και της προσιτής ψυχαγωγίας. Αναγνωρίζει, το επίμονο βλέμμα, ότι η επιγραφή αυτή έχει τον ρόλο ενός βωμού για έναν τρόπο ζωής που έχει πλέον παρέλθει. Και είναι το «Μετροπόλιταν» της Δάφνης ένας ακούσιος εκπρόσωπος αυτής της άλλοτε φαντασμαγορίας των αισθήσεων. Η ιστορία του εικοστού αιώνα, ιδίως μετά το 1950 για τις συνοικίες, και μετά το 1910 για το αθηναϊκό κέντρο, ορίζεται και από μια ανάγνωση του κόσμου των θεαμάτων. Οταν το σινεμά ήταν η πιο φθηνή, η πιο προσιτή, η πιο προσφιλής διασκέδαση. Και μία και δύο και τρεις φορές την εβδομάδα. Και συχνά από το απόγευμα έως αργά το βράδυ. Προβολές 4-6 μ.μ. Και όμως είχαν κόσμο… Και τα «Προσεχώς» στις προθήκες έξω, και το «Σήμερον» και το «Ακατάλληλον δι’ ανηλίκους».

Αυτός ο κόσμος, με όλες τις διακυμάνσεις και τις αποχρώσεις του, είχε ένα ρόλο. Αποσυμπίεζε, συσπείρωνε, απελευθέρωνε. Η κοινωνικότητα μιας εξόδου στο σινεμά είχε ένα χαρακτήρα περισσότερο καθολικό, έμπαινες στα αιμοφόρα αγγεία της πόλης, ακόμη και αν πήγαινες μόνος για να χωθείς σε μια πολυθρόνα.

Οι ιστορίες των παλιών σινεμά σε όλες τις συνοικίες και όλες τις πόλεις της χώρας είναι ιστορίες ενηλικίωσης. Είναι ιστορίες που διηγούνται τον τρόπο με τον οποίο χιλιάδες άνθρωποι ανοίχτηκαν σε άλλους κόσμους και αυτό γινόταν μέσα στο οικείο, καθησυχαστικό κουκούλι μιας κεντρικής ή συνοικιακής αίθουσας. Η οθόνη, η μουσική με τις καμπάνες, οι κουρτίνες, τα βυσσινιά καθίσματα, το μπαρ και η ταξιθέτρια με τα προγράμματα, όπου διαφημιζόταν όλη η γειτονιά, είχε την ιερότητα μιας αυθόρμητης ιεροτελεστίας.

Αυτές τις εικόνες, αυτές τις αναμνήσεις ξυπνάει η επιγραφή του «Μετροπόλιταν»… Στέκει εκεί, γνέφει στους οδηγούς που με ταχύτητα περνούν.

Πηγή: Νίκος Βατόπουλος - Kathimerini.gr